Một số hiểu biết cần thiết với các bà mẹ cho con bú

Một số hiểu biết cần thiết với các bà mẹ cho con bú

Sữa mẹ được tạo ra như thế nào? Do một tiến trình có tính chất phản xạ. Khi cho con bú, sức mút của con tạo một phản xạ tại não mẹ để cho ra hai hormone là prolactin và oxytocin. Prolactin kích thích tuyến sữa tiết thêm sữa trong khi oxytoxin kích thích các tuyến này bóp và đẩy sữa theo các ống dẫn ra núm vú.

Do đó mà tính chất của sữa khi bắt đầu bú khác với tính chất của sữa sau khi đã bú một vài phút. Sữa đầu đặc hơn, có màu xanh xanh, nhiều chất đạm và lactose, ít mỡ. Sữa hậu có nhiều mỡ hơn. Sữa mẹ không hòa tan một cách đồng nhất, nếu lấy ra và để lắng, sẽ phân ra chất đặc mỡ bên trên và chất lỏng như nước ở dưới.

Có mấy loại sữa mẹ?

Sữa non: Được sản xuất trong vài ngày đầu tiên. Loại sữa này rất cô đặc, giàu chất đạm và những kháng thể. Sữa non lót ruột của trẻ sơ sinh và bảo vệ trẻ chống lại những vi khuẩn có hại. Nó dần dần giảm bớt khi sữa thuần thục của người mẹ tiết ra vào ngày thứ 3 - 5.

Sữa đầu: khi mới cho con bú: được cất giữ trong các ngăn chứa và tiết ra vào giai đoạn đầu cho bú. Có nhiều lúc trẻ mới bú và giúp trẻ hết khát.

Sữa sau: Tiếp theo loại sữa đầu là loại sữa chảy ra trong giai đoạn cuối mỗi lần trẻ bú. Loại sữa này phong phú, nhiều chất kem và đầy đủ những  vitamin tan trong mỡ. Nhìn chung, trẻ cần cả 2 loại sữa đầu và sau.

Các chất dinh dưỡng của sữa mẹ?

Sữa mẹ có đầy đủ các chất mỡ, tinh bột, đạm, vitamin. Đặc biệt là: Casein: Là một chất đạm đặc biệt trong sữa mẹ giúp ngăn chặn bệnh tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp, viêm tai và dị ứng; sắt: tuy sữa bò, sữa bột có nhiều lượng sắt hơn sữa mẹ nhưng chất sắt của sữa mẹ dễ cho trẻ thu nhận hơn, Lactose: có nhiều, giúp trẻ dung nạp chất sắt; Vitamin C: cũng góp phần giúp em bé thu nhận chất sắt; DHA (Docosahexaenoic acid) giúp phát triển não và mắt; Lipase: enzim giúp trẻ tiêu hóa và thu nhận các chất mỡ; Lactase, enzim giúp thu nhận đường lactose trong sữa mẹ. Chất lactose giúp phát triển não bộ và thần kinh và điều hòa sinh khuẩn trong ruột; Amylase, enzim giúp tiêu hóa các chất tinh bột.

Vì sao nói sữa mẹ tốt nhất cho con?

Vì sữa mẹ giúp bảo vệ trẻ sơ sinh. Từ lâu y học đã nhận thấy trẻ bú sữa mẹ ít bị bệnh nhiễm trùng hơn trẻ bú sữa bình (sữa bột). Ngay cả sau khi khử trùng tối đa, số trẻ em bú sữa bình bị viêm màng não, viêm ruột, viêm tai, viêm đường hô hấp vẫn nhiều hơn trẻ bú sữa mẹ.

Sữa mẹ có những tác dụng trực tiếp bảo vệ trẻ sơ sinh qua nhiều cách khác nhau - nhất là trong những tháng đầu khi hệ miễn dịch của trẻ còn yếu chưa đủ khả năng chống lại nhiễm khuẩn từ bên ngoài. Do đó khuyến khích người mẹ cho con bú sữa mẹ cho đến khi em bé hơn hai tuổi (ở các nước phát triển, vì lý do cá nhân hay xã hội, ít có người mẹ nào làm được thế).

Mặc dầu trẻ sơ sinh có sẵn một ít kháng thể  truyền qua nhau khi còn trong bụng mẹ, những kháng thể này mất dần. Sữa mẹ là nguồn cung cấp kháng thể cho đến khi hệ miễn dịch của trẻ trưởng thành (sau 5 năm mới hoàn tất).

Không đủ sữa cho con?

Nhiều bà mẹ cho rằng mình không đủ sữa cho con bú khi thấy trẻ khóc nhiều. Trẻ có thể khóc do cảm thấy khó chịu hoặc thường gặp nhất là do còn đói.  Khi không đủ sữa cho con bú, các bà mẹ thường phải bóp nặn vú để sữa ra, cho con bú mỗi giờ 1 lần, thời gian cho bú ngắn và trẻ thì sau chừng 20 phút đã tỏ ra đói, đòi bú nữa. Dấu hiệu đáng quan tâm nhất là trẻ không tăng cân hoặc tăng cân chậm. Không cho con bú đúng cách là lí do dễ gặp nhất dẫn đến thiếu sữa, con không đè mạnh vào các ống dẫn sữa làm giảm nồng độ prolactin (hormon chi phối sự tiết sữa) và hậu quả là không đủ sữa cho con bú. Vì vậy, cần cho trẻ bú đúng giờ như yêu cầu, lâu nhất là cách 2 tiếng 1 lần.

BS Đào Xuân Dũng